Giao dịch ký quỹ (margin trading) là hình thức vay tiền CTCK để mua chứng khoán. Hoạt động giao dịch ký quỹ tạo ra những cơ hội tốt, nâng cao hiệu quả đầu tư nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Việc tìm hiểu cẩn trọng về giao dịch ký quỹ là điều vô cùng quan trọng để thu về lợi nhuận tốt và tránh các rủi ro.
Khái niệm ký quỹ trong chứng khoán
Giao dịch ký quỹ trong chứng khoán hay còn gọi là margin trading được hiểu là hình thức giao dịch mà nhà đầu tư vay tiền công ty chứng khoán để mua cổ phiếu với mức lãi suất được quy định trước.
Tại sao không chọn vay ngân hàng
Lãi suất ký quỹ (margin) hiện nay phổ biến ở mức 13.5%/năm hoặc 0.05%/ngày, cao hơn khá nhiều so với lãi suất vay ngân hàng. Vậy tại sao nhà đâu tư không vay ngân hàng mà lại sử dụng margin? Câu trả lời nằm ở vấn đề thời điểm. Thị trường lên xuống hằng ngày, cơ hội mua xuất hiện khá chóng vánh. Thời điểm mua bán trong giao dịch chứng khoán rất quan trọng, mà margin thì nhà đầu tư có thể sử dụng tức thời. Mặt khác nếu sử dụng tốt, giao dịch ký quỹ sẽ mang lại lợi nhuận cấp số nhân cho nhà đầu tư. Tuy nhiên nó cũng ẩn tàng nguy cơ cháy tài khoản nhanh hơn rất nhiều khi thị trường đi xuống.
Các thuật ngữ trong giao dịch ký quỹ
Giao dịch ký quỹ là dịch vụ cho phép nhà đầu tư vay tiền với tỷ lệ hỗ trợ của công ty chứng khoán mua cổ phiếu có sử dụng hạn mức tín dụng bằng cách thế chấp tài sản đảm bảo.
- Tài sản đảm bảo bao gồm toàn bộ tài sản có trong tài khoản chứng khoán của bạn bao gồm: tiền mặt, chứng khoán, cổ tức, quyền mua cổ phiếu và các tài sản khác được công ty chứng khoán chấp nhận…
- Tỷ lệ nợ (hay tín dụng ): là tỷ lệ phần trăm giữa Tổng dư nợ vay/ Tổng giá trị được phép vay của chứng khoán ký quỹ. Cần phải lưu ý, giao dịch ký quỹ chỉ được thực hiện khi giao kết hợp đồng với công ty chứng khoán.
- Tỷ lệ ký quỹ (tỷ lệ hỗ trợ) cho một tài khoản chứng khoán hoặc mã chứng khoán cao nhất thường là 50%, thấp nhất là 0%.
- Tỷ lệ hỗ trợ 50% ( 1:1) tức là với 1 giá trị mua là 100 triệu, tối đa nhà đầu tư phải bỏ ra 50triệu và đi vay 50triệu còn lại.
- Tỷ lệ hỗ trợ 0% tức là nhà đầu tư phải dùng tiền thật để mua chứng khoán.
Lợi ích và rủi ro khi giao dịch ký quỹ
Lợi ích khi giao dịch ký quỹ
Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn – Tối đa hóa lợi nhuận
Đây là lợi ích lớn nhất và cũng là nguyên nhân chủ yếu khiến nhà đầu tư quan tâm đến công cụ này. Như đã nói trên về tỷ lệ hỗ trợ 50%. Giả sử NĐT ban đầu chỉ bỏ ra số tiền là 100 triệu VNĐ, đã có thể sở hữu ngay 200 triệu cổ phiếu. Cũng vì thế, nếu cổ phiếu tăng 10% thì mức (lợi nhuận/số vốn bỏ ra) của nhà đầu tư sẽ là 20%.
Bổ sung chiến lược giao dịch
- Đa dạng hóa danh mục: Nhà đầu tư ngay lập tức có thể tham gia các cơ hội đầu tư hấp dẫn mới mở; kể cả khi số vốn bỏ ra ban đầu đã sử dụng.
- Trung bình giá tăng: Đây là lựa chọn phù hợp với chiến lược giao dịch theo đà tăng trưởng. Trong đó NĐT bỏ mua thêm khi cổ phiếu duy trì đang được đà tăng. Qua đó tăng khối lượng nắm giữ các cổ phiếu chất lượng cao; mà không cần phải nộp thêm tiền vào tài khoản; và cũng loại bỏ rủi ro thiệt hại khi giao dịch ký quỹ các mã cổ phiếu kém chất lượng.
Quy trình giao dịch ký quỹ tiện lợi
Đây là điểm mạnh lớn nhất khiến NĐT lựa chọn margin thay vì các phương pháp vay truyền thống (ngân hàng, hay cả người thân,…). Chỉ cần ký hợp đồng là ngay lập tức bạn có thể đặt lệnh bằng số tiền được cung cấp bởi công ty chứng khoán.
Ngoài ra toàn bộ quá trình từ giao dịch, quản lý tài khoản, hiển thị tỷ lệ ký quỹ đều được thực hiện tự động, nhanh chóng theo thời gian thực trên phần mềm.
Rủi ro khi giao dịch ký quỹ
Giao dịch ký quỹ mang thiệt hại lớn khi giá cổ phiếu giảm
Thiệt hại sẽ tăng theo mức độ NĐT sử dụng nợ vay khi giá khoản đầu tư lao dốc. Ngược lại với mức lời, giả sử khi mua cổ phiếu với tỷ lệ ký quỹ 1:1; thì khi giá giảm 10% thì mức (thiệt hại/số vốn bỏ ra) sẽ là 20%.
Rủi ro margin-call và force sell
Nếu mua cổ phiếu chỉ bằng tiền mình bỏ ra ban đầu; NĐT có thể chủ động lựa chọn thời điểm cắt lỗ kể cả trong trường hợp xấu nhất. Còn khi dùng margin, vì tài khoản cần luôn được duy trì tỷ lệ an toàn; nên rủi ro cần phải đối mặt là margin-call và force sell.
Nghĩa là những trường hợp tài khoản bị yêu cầu bán bớt cổ phiếu đang giữ (margin-call); để đưa tỷ lệ số tiền vay/vốn bỏ ra về mức quy định. Trường hợp xấu hơn nữa là khi NĐT không bán theo yêu cầu mà giá cổ phiếu vẫn giảm; công ty chứng khoán sẽ thực hiện lệnh bán bắt buộc (force sell).
Khi nào thì nên giao dịch ký quỹ
Việc dùng margin cũng như sử dụng một con dao hai lưỡi, mà dao hai lưỡi thì chỉ nên dành cho những người thật sự kinh nghiệm. Vì vậy margin chỉ hiệu quả cho những nhà đầu tư lâu năm, sẵn sàng chấp nhận rủi ro và thực sự am hiểu về thị trường. Sau đây là một vài lời khuyên khi sử dụng margin.
- Chỉ nên giao dịch ký quỹ khi bạn là một người có kinh nghiệm đầu tư dày dạn.
- Chỉ sử dụng ký quỹ khi thị trường có dấu hiệu tốt rõ ràng. Thị trường ở giai đoạn khó nắm bắt xu hướng cũng không nên sử dụng margin.
- Chỉ nên sử dụng ký quỹ trong các giao dịch ngắn hạn. Việc sử dụng margin trong đầu tư dài hạn tiềm ẩn rất nhiều rủi ro.
- Chỉ nên dùng ký quỹ khi đầu tư vào các mã cổ phiếu có thanh khoản cao.
Tổng kết
Ký quỹ hay còn gọi là margin là hình thức đòn bẩy tài chính trong giao dịch chứng khoán và được cung cấp bởi các công ty chứng khoán. Đây là một công cụ giúp nhà đầu tư chứng khoán tối ưu lợi nhuận trong những trường hợp lựa chọn cổ phiếu và thời điểm mua bán hợp lý. Tuy nhiên công cụ này là con dao 2 lưỡi, nó có thể làm tài khoản của bạn nhân lên nhiều lần nhưng cũng làm bạn cháy tài khoản chỉ trong một vài phiên giao dịch. Hy vọng bài viết trên đã giúp các bạn hiểu rõ hơn về giao dịch ký quỹ và nắm được cách sử dụng margin hiệu quả trong đầu tư.
